کودکم در مدرسه انسولين نمي‌زند
کودکم در مدرسه انسولين نمي‌زند
کودکم در مدرسه انسولين نمي‌زند
نويسنده: اشکان فيض‌اللهي‌وند
موردپريسا م. 8 ساله، دانش‌آموز
پريسا دختر 8 سالهاي است كه از ابتداي تولد، دچار بيماري نوع يك (ديابت كودكان) بوده است. او اولين فرزند خانواده است و در كلاس دوم دبستان تحصيل مي‌كند. پريسا براي كنترل قندخون خود نياز به تزريق انسولين دارد و به همين دليل، نحوه تزريق انسولين را ياد گرفته و در مواقع لزوم، خودش قادر به انجام اين كار است. پدر و مادرش مي‌گويند: «پريسا سال اول ابتدايي را به راحتي پشت سرگذاشت و بيماري‌اش هم مشكل خاصي را براي او به وجود نياورد اما امسال كه به دليل نقل مكان ، مجبور به عوض كردن مدرسه او شديم، مشكلات زيادي برايش ايجاد شد.»
پريسا تا به حال چند بار در مدرسه دچار افت قندخون شده ولي همچنان از تزريق انسولين در مدرسه اكراه دارد. علاوه بر اين، او از اواسط سال تحصيلي گذشته، به علت ضعف ديد از عينك استفاده مي‌كند. والدين پريسا با وجود اينكه پزشك معالج او گفته كه ضعف ديد پريسا به بيماري ديابت او ارتباطي ندارد باز هم در اين مورد ترديد دارند. آنها اعتقاد دارند كه اگر بتوان از يك داروي خوراكي به جاي تزريق انسولين براي كنترل قندخون دخترشان استفاده كرد، مشكل مربوط به عدم تزريق در مدرسه نيز برطرف خواهد شد زيرا پريسا از دوستان خود خجالت مي‌كشد. پريسا قد و وزن تقريبا طبيعي دارد ولي تاكنون به متخصص تغذيه مراجعه نكرده است. او به غير از فعاليت‌هاي معمول روزانه در كلاس آموزش ژيمناستيك هم ثبت‌نام كرده و به فعاليت ورزشي مشغول است و خانواده‌اش نمي‌دانند كه اين فعاليت براي او زيان دارد يا نه.
نگراني ديگر خانواده پريسا از احتمال ابتلاي فرزند بعدي‌شان به ديابت است. آنها نمي‌دانند اگر قصد بچه‌دار شدن مجدد را داشته باشند، فرزند دوم آنها مانند پريسا به ديابت مبتلا خواهد بود يا نه و اگر اين احتمال وجود داشته باشد، كاري براي او مي‌توان انجام داد يا خير.
متخصصان با توجه به محدوديت فضا، به تعدادي از سوال‌هاي پريسا و خانواده‌اش درباره بيماري او پاسخ داده‌اند که در ادامه مي‌خوانيد.
بدون شک افراد مبتلا به ديابت نوع يک وابسته به انسولين هستند به نحوي که ادامه حيات آنها در گروي تزريق انسولين است و در حال حاضر هيچ جايگزيني براي آن وجود ندارد. اين بيماران به دليل عدم توانايي در ترشح انسولين، نمي‌توانند از داروهاي خوراکي مربوط به بيماران ديابتي نوع 2 استفاده کنند.
دررابطه با کودکاني که مبتلا به ديابت نوع يک هستند رعايت برخي نکات براي اولياي آنها در منزل و مدرسه اساسي است. نحوه برخورد با اين کودکان در مدرسه، بايد تا حدودي متفاوت با ساير دانشآموزان باشد زيرا ممکن است در طول روز، علايم افت قند خون را نشان دهند که در اين مواقع معلم و ساير کارکنان مدرسه بايد از حال او با خبر باشند. علايم مربوط به کودکان ديابتي ممکن است به شکل تعرق، تپش قلب، لرزش و ضعف و بي حالي باشد. در صورت بروز اين حالت‌ها بايد سريعا به بيمار مقداري مواد خوراکي رسانده شود. در عين حال معلمان بايد به اين نکته توجه كنند که اين کودکان ممکن است در مدرسه به تزريق انسولين نياز داشته باشند و بايد در صورت لزوم با آنها همکاري شود و شرايط زماني و مکاني لازم را براي وي در نظر بگيرند. نکته ديگري که در مورد کودکان مبتلا به ديابت و نحوه برخورد با آنها مي‌توان به آن اشاره کرد، اين است که اگر کودک در کلاس دچار افت قند شد، او را تنها به بيرون از کلاس هدايت نکنند و حتما کسي بايد با او همراه شود. در ضمن اين کودکان ممکن است نياز به استفاده مکرر از سرويس بهداشتي داشته باشند که همکاري اولياي مدرسه را مي‌طلبد. خانواده‌ها بهتر است در اولين فرصت معلمان کودک خود را از بيماري او مطلع کنند و نبايد گمان کنند که اين يک راز است که کسي نبايد از آن مطلع باشد زيرا معلمان ساعت‌هاي زيادي از روز را با کودکان در ارتباط هستند و در صورت نياز مي‌توانند کودکان مبتلا به ديابت را حتي در مواردي مثل اندازه‌گيري قند خون، مصرف دارو يا تزريق انسولين ياري کنند. همچنين بهتر است دوستان نزديک کودک بيمار از بيماري او و نحوه برخورد با شرايط افت خون مطلع باشند تا در صورت نياز به کودک کمک کنند. خانواده‌ها در مورد اين کودکان، بايد توجه داشته باشند که براي ساعت‌هاي حضور آنها در مدرسه حتما يک ميان‌وعده مناسب تهيه کنند. علاوه بر اين بايد سرنگ تزريق همراه اين کودکان باشد و آموزش‌هاي لازم براي تزريق انسولين به خود بيمار داده شود.
در مدارس، مربي بهداشت به دليل ارتباط مداوم با دانشآموزان نقش موثري دارد را ايفا مي‌کند. مربي بهداشت مي‌تواند با در نظر گرفتن شرايط روحي کودک، او را براي پذيرش بيماري خود و عدم احساس شرمندگي از اين وضعيت آماده کند. اولين قدم در اين موارد اين است که بيماري فرد در نظر او و ديگر دانشآموزان به يک بيماري عادي تبديل شود. يعني کودکان به بيماري ديابت دوست خود به عنوان بيماري‌اي مانند دندان‌درد نگاه کنند نه يک بيماري خاص. مربي بهداشت در اين مرحله مي‌تواند کودکان را متقاعد کند همان‌طور که يک کودک مبتلا به دندان‌درد براي درمان بيماري خود اقدام مي‌کند، کودک مبتلا به ديابت نيز بايد همين کار را انجام دهد و مثال‌هايي در اين مورد را براي آنها بياورد.
گام بعدي براي عادي کردن شرايط براي کودک مبتلا به ديابت، استفاده از روشي موسوم به روش تفکر خلاق است. در اين موارد مربي مي‌تواند نمونه‌هايي از بيماري‌هاي مشابه را براي دانشآموزان مثال بزند و از آنها بخواهد تا راه‌حلي براي برطرف کردن مشکل پيشنهاد دهند.
مربي بهداشت همچنين مي‌تواند با تقويت ارزش‌هاي اخلاقي، دانشآموزان را به رعايت نکات اخلاقي در مورد بيماران دعوت کند. به عنوان نمونه دانشآموزان بايد بدانند که نبايد فردي را که دچار بيماري خاصي شده به تمسخر بگيرند و اين وضعيت امکان دارد براي هريک از آنها به وجود بيايد. آنها بايد به اين حس برسند که اگر به دليل بي توجهي يا تمسخر آنها، براي دوست بيمارشان اتفاق ناگواري بيفتد، مقصر هستند. به اين ترتيب مربي مي‌تواند محرک‌هاي مزاحم در مسير درمان بيمار را حذف کند
در قدم بعدي مربي مي‌تواند از دانشآموزان درخواست کند تا افراد بيماري را که در خانواده‌هاي خود مي‌شناسند نام ببرند و بيماري آنها را ذکر کنند تا به اين ترتيب بيماري در نظر کودک مبتلا به ديابت از حالت يک بيماري خاص، به يک بيماري عادي مبدل شود. در صورتي که هيچ‌يک از اين موارد آماده کردن کودک در پذيرش شرايط موثر نبود و کودک همچنان از مطرح کردن بيماري خود امتناع کرد، بهتر است که براي کودک از مشاوره‌هاي فردي استفاده شود.
اين افراد اگر به برنامه غذايي خود توجه كافي نداشته باشند، در سنين ميانسالي دچار عوارض جدي بيماري ديابت مي‌شوند. بنابراين كنترل رژيم غذايي در مبتلايان بسيار حساس‌تر از افراد مبتلا به ديابت نوع دوم است. اينكه معمولا مشاهده مي‌شود افراد مبتلا به ديابت (اعم از ديابت نوع 1 و نوع 2) براي تنظيم برنامه غذايي خود به متخصص تغذيه مراجعه نمي‌كنند و معمولا دچار مشكل خاصي هم مي‌شوند به اين دليل است كه اين افراد برخي آموزش‌هاي كلي و اوليه را در مورد محدوديت‌هاي غذايي و برنامه خاص مربوط به مصرف موادغذايي، از پزشك متخصص غدد خود دريافت مي‌كنند كه تا حدي تامين‌كننده نيازهاي غذايي آنهاست اما توصيه اصلي به اين افراد، آن است كه براي دستيابي به يك برنامه غذايي مطمئن و مناسب حتما به متخصص تغذيه مراجعه كنند.
در مورد ورزش کردن کودک مبتلا به ديابت نيز بايد گفت فعاليت بدني براي اين بيماران به طور کلي مفيد است ولي در عين حال بايد به اين نکته نيز توجه داشت که افراد مبتلا به ديابت اغلب توانايي شرکت در ورزش‌هاي سنگين و حرفه‌اي مثل کوهنوردي يا تنيس را ندارند و توصيه مي‌شود تا آنجا كه امكان دارد اين بيماران به ورزش‌هاي هوازي مثل پياده روي تند بپردازند. در پرداختن به ورزش‌هاي هوازي نيز کنترل قند خون پيش و پس از انجام فعاليت براي اين بيماران داراي اهميت فراواني خواهد بود.
يكي از عوارض جانبي مهم ديابت، عوارض مربوط به چشم و بينايي است. عدم كنترل قندخون در افراد مبتلا به اين بيماري موجب خون‌ريزي‌هاي شبكيه خواهد شد. علاوه بر اين، ميزان ابتلاي افراد مبتلا به ديابت به بيماري‌هاي چشمي نظير آب مرواريد نيز بيشتر از ديگران است و بايد در فواصل زماني معيني، نسبت به معاينه‌هاي چشم خود اقدام كنند.
توصيه متخصصان چشم‌پزشکي به بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 شروع معاينه‌ها از زمان تشخيص بيماري است ولي اين موضوع درباره بيمار مورد نظر ما كه به ديابت نوع يك مبتلاست و از ابتدا بيماري او تشخيص داده شده و قندخون او تحت‌كنترل در آمده، كمي متفاوت است. معمولا توصيه به افراد مبتلا به ديابت نوع يك در مورد بررسي‌هاي دوره‌اي چشم، اين است كه 3 سال پس از تشخيص بيماري، نسبت به اين كار اقدام كنند.
نكته ديگري كه در اين رابطه مي‌توان مطرح كرد، اين است كه افراد مبتلا به ديابت، علاوه بر عوارض چشمي ديابت، با مشكلات چشمي عادي كه ساير افراد با آن دست به گريبان هستند نيز روبه‌رو هستند و ابتلا به اين بيماري‌ها لزوما نمي‌تواند به دليل ابتلا به ديابت باشد.
منبع:www.salamat.com
/ع
پريسا دختر 8 سالهاي است كه از ابتداي تولد، دچار بيماري نوع يك (ديابت كودكان) بوده است. او اولين فرزند خانواده است و در كلاس دوم دبستان تحصيل مي‌كند. پريسا براي كنترل قندخون خود نياز به تزريق انسولين دارد و به همين دليل، نحوه تزريق انسولين را ياد گرفته و در مواقع لزوم، خودش قادر به انجام اين كار است. پدر و مادرش مي‌گويند: «پريسا سال اول ابتدايي را به راحتي پشت سرگذاشت و بيماري‌اش هم مشكل خاصي را براي او به وجود نياورد اما امسال كه به دليل نقل مكان ، مجبور به عوض كردن مدرسه او شديم، مشكلات زيادي برايش ايجاد شد.»
پريسا تا به حال چند بار در مدرسه دچار افت قندخون شده ولي همچنان از تزريق انسولين در مدرسه اكراه دارد. علاوه بر اين، او از اواسط سال تحصيلي گذشته، به علت ضعف ديد از عينك استفاده مي‌كند. والدين پريسا با وجود اينكه پزشك معالج او گفته كه ضعف ديد پريسا به بيماري ديابت او ارتباطي ندارد باز هم در اين مورد ترديد دارند. آنها اعتقاد دارند كه اگر بتوان از يك داروي خوراكي به جاي تزريق انسولين براي كنترل قندخون دخترشان استفاده كرد، مشكل مربوط به عدم تزريق در مدرسه نيز برطرف خواهد شد زيرا پريسا از دوستان خود خجالت مي‌كشد. پريسا قد و وزن تقريبا طبيعي دارد ولي تاكنون به متخصص تغذيه مراجعه نكرده است. او به غير از فعاليت‌هاي معمول روزانه در كلاس آموزش ژيمناستيك هم ثبت‌نام كرده و به فعاليت ورزشي مشغول است و خانواده‌اش نمي‌دانند كه اين فعاليت براي او زيان دارد يا نه.
نگراني ديگر خانواده پريسا از احتمال ابتلاي فرزند بعدي‌شان به ديابت است. آنها نمي‌دانند اگر قصد بچه‌دار شدن مجدد را داشته باشند، فرزند دوم آنها مانند پريسا به ديابت مبتلا خواهد بود يا نه و اگر اين احتمال وجود داشته باشد، كاري براي او مي‌توان انجام داد يا خير.
متخصصان با توجه به محدوديت فضا، به تعدادي از سوال‌هاي پريسا و خانواده‌اش درباره بيماري او پاسخ داده‌اند که در ادامه مي‌خوانيد.
نگاه اول/ دکتر محمدرضا مهاجر تهراني، فوق‌تخصص غدد، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران
بدون شک افراد مبتلا به ديابت نوع يک وابسته به انسولين هستند به نحوي که ادامه حيات آنها در گروي تزريق انسولين است و در حال حاضر هيچ جايگزيني براي آن وجود ندارد. اين بيماران به دليل عدم توانايي در ترشح انسولين، نمي‌توانند از داروهاي خوراکي مربوط به بيماران ديابتي نوع 2 استفاده کنند.
دررابطه با کودکاني که مبتلا به ديابت نوع يک هستند رعايت برخي نکات براي اولياي آنها در منزل و مدرسه اساسي است. نحوه برخورد با اين کودکان در مدرسه، بايد تا حدودي متفاوت با ساير دانشآموزان باشد زيرا ممکن است در طول روز، علايم افت قند خون را نشان دهند که در اين مواقع معلم و ساير کارکنان مدرسه بايد از حال او با خبر باشند. علايم مربوط به کودکان ديابتي ممکن است به شکل تعرق، تپش قلب، لرزش و ضعف و بي حالي باشد. در صورت بروز اين حالت‌ها بايد سريعا به بيمار مقداري مواد خوراکي رسانده شود. در عين حال معلمان بايد به اين نکته توجه كنند که اين کودکان ممکن است در مدرسه به تزريق انسولين نياز داشته باشند و بايد در صورت لزوم با آنها همکاري شود و شرايط زماني و مکاني لازم را براي وي در نظر بگيرند. نکته ديگري که در مورد کودکان مبتلا به ديابت و نحوه برخورد با آنها مي‌توان به آن اشاره کرد، اين است که اگر کودک در کلاس دچار افت قند شد، او را تنها به بيرون از کلاس هدايت نکنند و حتما کسي بايد با او همراه شود. در ضمن اين کودکان ممکن است نياز به استفاده مکرر از سرويس بهداشتي داشته باشند که همکاري اولياي مدرسه را مي‌طلبد. خانواده‌ها بهتر است در اولين فرصت معلمان کودک خود را از بيماري او مطلع کنند و نبايد گمان کنند که اين يک راز است که کسي نبايد از آن مطلع باشد زيرا معلمان ساعت‌هاي زيادي از روز را با کودکان در ارتباط هستند و در صورت نياز مي‌توانند کودکان مبتلا به ديابت را حتي در مواردي مثل اندازه‌گيري قند خون، مصرف دارو يا تزريق انسولين ياري کنند. همچنين بهتر است دوستان نزديک کودک بيمار از بيماري او و نحوه برخورد با شرايط افت خون مطلع باشند تا در صورت نياز به کودک کمک کنند. خانواده‌ها در مورد اين کودکان، بايد توجه داشته باشند که براي ساعت‌هاي حضور آنها در مدرسه حتما يک ميان‌وعده مناسب تهيه کنند. علاوه بر اين بايد سرنگ تزريق همراه اين کودکان باشد و آموزش‌هاي لازم براي تزريق انسولين به خود بيمار داده شود.
نگاه دوم/ دکترپرويز رزاقي، روان‌شناس، عضو هيأت علمي دانشگاه آزاد اسلامي
در مدارس، مربي بهداشت به دليل ارتباط مداوم با دانشآموزان نقش موثري دارد را ايفا مي‌کند. مربي بهداشت مي‌تواند با در نظر گرفتن شرايط روحي کودک، او را براي پذيرش بيماري خود و عدم احساس شرمندگي از اين وضعيت آماده کند. اولين قدم در اين موارد اين است که بيماري فرد در نظر او و ديگر دانشآموزان به يک بيماري عادي تبديل شود. يعني کودکان به بيماري ديابت دوست خود به عنوان بيماري‌اي مانند دندان‌درد نگاه کنند نه يک بيماري خاص. مربي بهداشت در اين مرحله مي‌تواند کودکان را متقاعد کند همان‌طور که يک کودک مبتلا به دندان‌درد براي درمان بيماري خود اقدام مي‌کند، کودک مبتلا به ديابت نيز بايد همين کار را انجام دهد و مثال‌هايي در اين مورد را براي آنها بياورد.
گام بعدي براي عادي کردن شرايط براي کودک مبتلا به ديابت، استفاده از روشي موسوم به روش تفکر خلاق است. در اين موارد مربي مي‌تواند نمونه‌هايي از بيماري‌هاي مشابه را براي دانشآموزان مثال بزند و از آنها بخواهد تا راه‌حلي براي برطرف کردن مشکل پيشنهاد دهند.
مربي بهداشت همچنين مي‌تواند با تقويت ارزش‌هاي اخلاقي، دانشآموزان را به رعايت نکات اخلاقي در مورد بيماران دعوت کند. به عنوان نمونه دانشآموزان بايد بدانند که نبايد فردي را که دچار بيماري خاصي شده به تمسخر بگيرند و اين وضعيت امکان دارد براي هريک از آنها به وجود بيايد. آنها بايد به اين حس برسند که اگر به دليل بي توجهي يا تمسخر آنها، براي دوست بيمارشان اتفاق ناگواري بيفتد، مقصر هستند. به اين ترتيب مربي مي‌تواند محرک‌هاي مزاحم در مسير درمان بيمار را حذف کند
در قدم بعدي مربي مي‌تواند از دانشآموزان درخواست کند تا افراد بيماري را که در خانواده‌هاي خود مي‌شناسند نام ببرند و بيماري آنها را ذکر کنند تا به اين ترتيب بيماري در نظر کودک مبتلا به ديابت از حالت يک بيماري خاص، به يک بيماري عادي مبدل شود. در صورتي که هيچ‌يک از اين موارد آماده کردن کودک در پذيرش شرايط موثر نبود و کودک همچنان از مطرح کردن بيماري خود امتناع کرد، بهتر است که براي کودک از مشاوره‌هاي فردي استفاده شود.
نگاه سوم/ دكتر مسعود كيمياگر، متخصص تغذيه و رژيم درماني
اين افراد اگر به برنامه غذايي خود توجه كافي نداشته باشند، در سنين ميانسالي دچار عوارض جدي بيماري ديابت مي‌شوند. بنابراين كنترل رژيم غذايي در مبتلايان بسيار حساس‌تر از افراد مبتلا به ديابت نوع دوم است. اينكه معمولا مشاهده مي‌شود افراد مبتلا به ديابت (اعم از ديابت نوع 1 و نوع 2) براي تنظيم برنامه غذايي خود به متخصص تغذيه مراجعه نمي‌كنند و معمولا دچار مشكل خاصي هم مي‌شوند به اين دليل است كه اين افراد برخي آموزش‌هاي كلي و اوليه را در مورد محدوديت‌هاي غذايي و برنامه خاص مربوط به مصرف موادغذايي، از پزشك متخصص غدد خود دريافت مي‌كنند كه تا حدي تامين‌كننده نيازهاي غذايي آنهاست اما توصيه اصلي به اين افراد، آن است كه براي دستيابي به يك برنامه غذايي مطمئن و مناسب حتما به متخصص تغذيه مراجعه كنند.
در مورد ورزش کردن کودک مبتلا به ديابت نيز بايد گفت فعاليت بدني براي اين بيماران به طور کلي مفيد است ولي در عين حال بايد به اين نکته نيز توجه داشت که افراد مبتلا به ديابت اغلب توانايي شرکت در ورزش‌هاي سنگين و حرفه‌اي مثل کوهنوردي يا تنيس را ندارند و توصيه مي‌شود تا آنجا كه امكان دارد اين بيماران به ورزش‌هاي هوازي مثل پياده روي تند بپردازند. در پرداختن به ورزش‌هاي هوازي نيز کنترل قند خون پيش و پس از انجام فعاليت براي اين بيماران داراي اهميت فراواني خواهد بود.
نگاه چهارم/ دكتر هرمز شمس، استاد چشم‌پزشکي دانشگاه علوم پزشکي تهران
يكي از عوارض جانبي مهم ديابت، عوارض مربوط به چشم و بينايي است. عدم كنترل قندخون در افراد مبتلا به اين بيماري موجب خون‌ريزي‌هاي شبكيه خواهد شد. علاوه بر اين، ميزان ابتلاي افراد مبتلا به ديابت به بيماري‌هاي چشمي نظير آب مرواريد نيز بيشتر از ديگران است و بايد در فواصل زماني معيني، نسبت به معاينه‌هاي چشم خود اقدام كنند.
توصيه متخصصان چشم‌پزشکي به بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 شروع معاينه‌ها از زمان تشخيص بيماري است ولي اين موضوع درباره بيمار مورد نظر ما كه به ديابت نوع يك مبتلاست و از ابتدا بيماري او تشخيص داده شده و قندخون او تحت‌كنترل در آمده، كمي متفاوت است. معمولا توصيه به افراد مبتلا به ديابت نوع يك در مورد بررسي‌هاي دوره‌اي چشم، اين است كه 3 سال پس از تشخيص بيماري، نسبت به اين كار اقدام كنند.
نكته ديگري كه در اين رابطه مي‌توان مطرح كرد، اين است كه افراد مبتلا به ديابت، علاوه بر عوارض چشمي ديابت، با مشكلات چشمي عادي كه ساير افراد با آن دست به گريبان هستند نيز روبه‌رو هستند و ابتلا به اين بيماري‌ها لزوما نمي‌تواند به دليل ابتلا به ديابت باشد.
منبع:www.salamat.com
/ع
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}